ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობები

ეროვნული ცნობიერების განვითარება და გაძლიერება.

 70-იან  წლებში მსოფლიოში კარდინალური ძვრები მოხდა,რაც მოითხოვდა ასევე შეცვლილიყო საშინაო და საგარეო პოლიტიკა სოციალისტური ბანაკის ქვეყნებში, მაგრამ ეს ასე არ მოხდა.ამავე პერიოდში მსოფლიოში თითქმის დასრულებულია დე კოლონიზაციის გლობალური პროცესი.მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ გაეროს ეგიდით აზიის ამერიკისა და აფრიკის კონტინეტზე ახალი დამოუკიდებელი სახელმწიფოების (მაგ: ინდოეთის,ბირმის,ლაოსის და სხვ) შექმნის პერმანენტული პროცესი თავის ლოგიკურ დასასრულს ელოდა და მოსკოვის განუსაზღვრელ დიქტატურაზე მთლიანად და ნახევრად დამოკიდებული ქვეყნების ეროვნულ პატრიოტულ ძალებში სანუკვარი თავისუფლების მოპოვების იმედს იძლეოდა.

 70-იანი წლების მეორე ნახევარში აშკარად შესამჩნევი გახდა საბჭოთა სახელმწიფოს (სოციალისტური ბანაკის ძირითადი ღერძის)ეკონომიკური ჩამორჩენა დასავლეთის ქვეყნებთან შედარებით.დასავლეთში მიმდინარე სამეცნიერო-ტექნიკური პროგრესი,ახალი ტექნიკა და ტექნოლოგიები,ელექტროტექნიკური მრეწველობის არნახული განვითარება,კომპიუტერული ტექნიკა და ა.შ. ამ ქვეყნების,როგორც მსოფლიოში ტექნიკური პროგრესის მთავარი ძალის მნიშვნელობას ზრდიდა.ძვირად უჯდებოდა საბჭოთა ქვეყანას ''ზესახელმწიფოს'' პოლიტიკური იმიჯი,საერთაშორისო კომუნისტური მოძრაობის მოსკოვისადმი ლოიალურად განწყობილი რეჟიმების ''ანტიიმპერიალისტური'' ძალების - სინამდვილეში კი საერთაშორისო დაძაბულობის კერების (ლიბია,ვიეტნამი,ლაოსი,კამბოჯა,ეთიოპია და სხვ) მხარდაჭერა,მატერიალური და რაც მთავარია,სამხედრო დახმარება.საბჭოთა კავშირი სულ უფრო ემსგავსებოდა რუსეთის მოდერნიზებულ იმპერიას,რომელიც მხოლოდ იმპერიული ამბიციებით მოქედებდა. დასავლეთის დემოკრატიული სახელმწიფოები ცდილობდნენ საბჭოთა ტოტალიტარული სისტემის შემდგომი ექსპანსიის შეჩერებას,საბჭოთა საგარეო პოლიტიკის ცივილიზებულ ჩარჩოებში მოქცევას.
 ამ მიზნით შედგა ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის თათბირი,რომელმაც  მიზნად დაისახა შემჯამებელი დომუმენტის შემუშავება.1973-75 წლებში მიმდინარეობდა ინტესიური მოლაპარაკება ევროპისა და ჩრდ.ამერიკის სახელმწიფოებს შორის.1975 წლის 1-ლ აგვისტოს ჰელნისკში,კონგრესის სასახლეში ხელი მოეწერა ''ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის ჰელნისკის დასკვნით აქტს'' რომელიც  აღიარებდა ომის შემდგომი სახელმწიფო საზღვრების დაურღვევლობას,ერთმანეთის საშინაო საქმეში ჩაურევლობას და კულტურის დარგში ქვეყნებს შორის ინტესიური კავშირის განვითარებას.

 საბჭოთა სისტემა კვლავ დახურულ საზოგადოებად რჩებოდა თავისი 30-იანი წლებში ჩამოყალიბებული,სოციალ-ეკონომიკური  და პოლიტიკურ-სამართლებრივი პრინციპებით.მაგრამ საბჭოთა საზოგადოებაში უკვე არსებობდნენ ძალები,რომლებიც რადიკალურ ცვლილებებს მოითხოვდნენ.ესენი აზალგაზრდა ინტელიგენციის საუკეთესო წარმომადგენლები იყვნენ,მათ შაბჭოთა კავშირის სხვადასხვა ქალაქში შექმნეს ანტისაბჭოთა არარეგალური ჯგუფი.
 უკვე 60-იანი წლების დასასრულს თბილისში შეიქმნა არარეგალური ორგანიზაცია ''ეროვნული თვითშეგნების აღორძინება''  (ვ.ღლონტი და სხვ.) ახალგაზრდა ეს დაჯგუფება უშიშროების ორგანოების რეპრესიის მსხვერპლი გახდა.1974 წელს თბილისში შეიქმნა ''ადამიანის უფლებათა დაცვის'' საინიციატივო ჯგუფი. (ზვიად გამსახურდია.მერაბი კოსტავა ვ.რცხილაძე და სხვ.) როდესაც 1976 წლის  12 მაისს მოსკოვში ჰელნისკის ხელშეკრულებ ის შემწყობი ჯგუფი ჩამოყალიბდა.''ადამიანის უფლებათა დაცვის ჯგუფი'' ''ჰელნისკის ჯგუფად'' გადაკეთდა.მათ გამოსცეს ლიტერატურული ჟურნალი ''ოქროს საწმისი'' (ოთხი ნომერი) და პოლიტიკური ჟურნალი ''საქართველოს მოამბე'' მაგრამ ეს გამოცემები იყო მცირე ტირაჟით და ძალიან ერთგულ ადამიანთა შორის ვრცელდებოდა. 
ამ ხანებში აშკარა პროტესტი შეიმჩნეოდა ქართლ ლიტერატურაში,ხელოვნებაში და მეცნიერებაში.
 70-იანი წლებში ქართულ ლიტერატურაში გამოჩნდნენ ახალგაზრდა წმერლები,რომლებიც თავის შემოქმედებაში ილაშქრებოდნენ პიროვნების უფლებების შელახვის,რუსიფიკაციის პოლიტიკის გაძლიერების წინააღმდეგ,იღვწოდნენ ეროვნული თვითშეგნების ასამაღლებლად. ახალი სულისკვეთების მწერლებს შორის არ შეიძლება არ აღინიშნოს ვანო ურჯუმელაშვილი და მისი რომანი ''ფერისცვალება'' რევაზ ჯაფარიძის ნარკვევი ''ადამიანთა მორჩილი ზღვა'' გურამ ფანჯიკიძის ''თვალი პატიოსანი'' რომლებშიც მხილებული იყო თანამედროვე საბჭოთა საზოგადოების გამოუვალი მდგომარეობა,უძრაობა,პიროვნების გაორება.

 70-80- იანი წლების საქართველოს ინტელიგენციის დემოკრატიულ თვალსაზრისს და რეჟიმისადმი კრიტიკულ დამოკიდებულებას გამოხატავდა კრიტიკოსი და პიბლიცისტი აკაკი ბაქრაძე.მისი ობიექტური,პატრიოტული  და უკომპრომისო სტატიები,პუბლიკაციები, საინტერესო საჯარო გამოსვლები მოსწონდა საზოგადოებას.დიდი დამსახურება მიუძღვის რევაზ თაბუკაშვილის პატრიოტულ კინოპუბლიცისტიკას ეროვნული მსოფლმხედველობის განმტკცების საქმეში. მისი ''ალპიური ვარსკვლავი'' ''ვიტორიო სელა'' და სხვა დოკუმენტური ფილმები სწორედ პიროვნების თავისუფლებისა და ღირსევის პრობლემებს ეხებოდა.
 აღსანიშნავია მწერლისა და მეცნიერის ვახუშტი კოტეტიშვილის ინიციატივით დაწყებული ''პოლკლორული საღამოების''მნიშვნელობა რომელმაც არა მარტო ხელი შეუწყო ახალი სახალხო მთქმელების შემსრულებლების გამოვლენას არამედ უზრუნველყო ძლიერი პატრიოტული გრძნობების გაღვივება.

იდეოლოგიური დიქტატის წინააღმდეგ ბრძოლის სულისკვეთება გავრცელდა ქართულ ჰუმანიტარულ მეცნიერებაში:ისტორიკოსები,მეცნიერები,ფილოსოფოსები ცდილობდნენ კომუნისტური დოგმატების მსხვრევას,თავისუფალი სიტყვის თქმას.ამ ყველაფერმა შეამზადა მსოფლმხედველობითი საფუძვლები საქართველოში ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის აღმავლობისთვის.ამ პერიოდში მისი ჰეგემონი და იდეურიი ხელმძღვანელი საქართველოს ინტელიგენცია იყო,რომელიც საბჭოთა რეჟიმთან ბრძოლის რადიკალური ფორმების გამორიცხვით ცდილობდა საზოგადოების ევოლუციას სულიერი განწმენდის გზით.ხელისუფლებასთან მკვეთრი დაპირისპირება ინტელიგენციას ერობნული საქმისთვის საზიანოდ მიაჩნდა.
ასევე ფიქრობდა საქართველოს სამოციქულო ეკლესია,რომელიც სულ უფრო და უფრო მეტ გავლენას იხვეჭდა.ქართველი ერის პროტესტი არსებული რეჟიმის მიმართ სხვადასხვა ფორმით,ზოგჯერ სპონტანურად,ზოგჯერ გააზრებულად შეახსენებდა თავის თავს საბჭოთა სისტემას.
 1978 წელს ''ჰელნისკის ჯგუფის''საქართველოს ორგანიზაციის წევრები.ზვიად გამსახურდია მერაბ კოსტავა ვ.რცხილაძე და სხვები უშიშროების კომიტეტმა დააპატიმრა.უშიშროების ორგანოებში ხანგრძლივად ყოფნის დროს ზვიად გამსახურდია საკავშირო ტელევიზიით გამოვიდა და მოინანია თავისი დანაშაული საბჭოთა სისტემის წინაშე.შემდეგ კი უშიშროების ყველა მოთხოვნა შეასრულა.ამით ზვიად გამსახურდიას შეუნდეს განსხვავებით მერაბ კოსტავასა და ვ.რცხილაძისგან. ისინი ჩრდილოეთ კავკასიის ყიზილარის საძოვარზე,ქართველ მეცხვარეებთან გადაასახლეს.საბჭოთა სინამდვილეში ცნობილი დისიდენტის ერთადერთი მონანიება თავიდანვე დაგმო საბჭოთა დისიდენტურმა მოძრაობამ.
ამრიგად,70-იანი წლების ბოლოს და 80-იანი წლების დასაწყისში საქართველოს მოსახლეობაში,განსაკუთრებით ახალგაზრდობაში,ეროვნული ცნობიერება განმტკიცდა და საბჭოური მენტალიტეტის წინააღმდეგ დამოკიდებულება მკვეთრად შეიცვალა.

80-იანი წლების დასაწყისი:80-იანი წლების დასაწყისიდან საქართველოში ინტერისური ხდება ინვესტიციები მნიშვნელოვანი სამრეწველო  პროგრამებში,დაიწყო რიგი უმნიშვნელოვანესი საწარმოს  ტექნიკური აღჭურვილობის განახლება,იაპონური ტექნოლოგიების საფუძველზე ჭიათურის ფეროკომბინატის გადაიარაღება და ქალაქი ეკოლოგიური პრობლემების მოწესრიგება,თბილისის საწარმოების,ტექნოლოგიური პროცესის შეცვლა,რაციონალიზაცია და მოდერნიზება.
 ასეთ რთულ მორალურ-ფსიქოლოგიურ ვითარებაში 1983 წლის 18 ნოემბერს,თბილისში,ახალგაზრდების ჯგუფმა (გეგა კობახიძე,ძმები ივერიელები,სოსო წერეთელი,გია ტაბიძე და სხვ.) თვითფმრინავი გაიტაცა და დასავლეთ ევროპაში გადასვლას შეეცადა.გატაცების მცდელობა კრახით დასრულდა.გამტაცებლები დააპატიმრეს და დახვრიტეს.მათთან ერთად დახვრიტეს სრულიად უდანაშაულო სასულიერო პირი - მამა თევდორე.
  რესპუბლიკის ხელმძღვანელობაში გაჩნდა აზრი საქართველოს რუსეთთან შეერთების 180 წლისთავის აღნიშვნის შესახებ,მაგრამ მეცნიერ-ისტორიკოსთა მცდელობით,გადაწყდა ნაკლებად მტკივნეული გეორგიევსკის ტრაქტატის 200 წლისთავი აღენიშნათ.ამ  გადაწყვეტილებამ გააღიზიანა ქართული ინტელიგეცია,მაგრამ საქართველოს ხელისუფლებამ,რომელიც იმედოვნებდა,რომ ასეთი პრორუსული აქცია ახალ ინვესტიციებს დამატებით შეღავათებსა და პრივილეგიებს მოუტანდა რესპუბლიკას არ შეისმინა ინტელიგეციის სამართლიანი პროტესტი.პარტიულ პუნქციონერებს ლოგიკურად უმტკიცებდნენ,რომ  1783 წლის გეორგიევსკის  ტრაქტატი არ არის ის თარიღი,რომელიც ზარ-ზეიმით უნდა აღნიშნოს ქართველმა ხალხმა.

ქართველ  ინტელიგენციასთან ერთად ამ პომპეზური დღესასწაყლის აღნიშვნა გააპროტესტა სტუდენტ-ახალგაზრდობამ.ისინი ქუჩაში აწყოვდნენ აქციებს,რის შედეგადაც გარკვეული ნაწილი დაპატიმრებული იქნა მილიციის მიერ.
 1982 წლის 7 ნოემრეს,საზეიმო აღლუმზე გაცივდა და მალე გარდაიცვალა  ლეონიდ ბრეჟნევი.მსოფლიო იმედოვნებდა,რომ საბჭოთა კავშირში რადიკალურად შეიცვლებოდა სიტუაცია.მაგრამ სკკპ პოლიტბიუროს გერონტროკატიას რადიკალური ცვლილებები არ უნდოდა.სკკპ ცკ გენერალურ მდივნად და უმაღლესი საბჭოს დავჯდომარედ აირჩიეს მოხუცებული იური  ანდროპოვი,წლების განმავლობაში უშიშროების სახელმწიფო კომიტეტის ხელმძღვანელი.ახალი მდივანი რადი კალურად მემარცხენე შეხედულების მატარებელი,იყო,მი ჩნდა,რომ დისწიპლინის განმტკიცება უკანონობის აღმოფხვრა,წესრიგის დამყარება  ყველგან და ყველაფერში დაეხმარებოდა ქვეყან ას კრიზისული ვითარება დაეძლია.მაგრამ მან დასახულ მიზნების რეალიზაცია ვერ მოახერხა. იური ანდროპოვი გარდაიცვალა 1984 წელს,ხოლო საბჭოთა სახელმწიფოს ხელმძღვანელი გახდა ნიკოლოზ ჩერენკო,რომელიც 1985 წლის აპრილში გარდაიცვალა.
1985 წლის  23 აპეილს შედგა სკკპ ცკ პლენუმი,რომელზეც საბჭოთა კავშირის გენერალურ მდივნად აირჩიეს მიხეილ გორბაჩოვი.საბჭოთა საზოგადოება მასზე დიდ იმედებს ამყარებდა.მდგომარეობა ქვეყანაში უმძიმესი იყო. კრიზისიდან გამოსვლა კარგად მოფიქრებულ და პერსპეკტივებზე გათვლილ ეპექტურ პოლიტიკას საჭიროებდა.ასეთი რადიკალური ღონისძიებების რეალიზაცია უკვე დაეწყოთ კომუნისტურ ჩინეთში,რასაც პირველი თვალსაჩინო შედეგები მოჰქონდა.
 რადიკალური განახლება სწორედ ეკონომიკას სჭირდებოდა,პროპაგანდას უწევდნენ  დევიზს ''ეკონომიკა ეკონომუკური უნდა იყოს''ქვეყანაში უიმედობამ დაისადგურა და კატასტროფული ხასიათი მიიღო ლოთობამ.
 მიხეილ გორბაჩოვის ახალი საგარეო  პოლიტიკური კურსი ახალ პიროვნებას უნდა განეხორციელებინა.1985 წლის 2 ივლის პოლიტბიურომ ედუარდ შევარდნაძე საბჭოთა კავშირის საგარეო მინისტრის თანამდებობაზე დანიშნა.ამ გადაწყვეტილებას კმაყოფილებით შეხვდნენ საქართველოში
.საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველ მდივნად აირჩიეს ჯუმბერ პატიაშვილი. 1986 წლის 26 აპრილს მოხდა ჩერნობილის კატასტროფა აფეთქდა მე-4 გენერატორი.რადიაცია ატმოსფეროში გავრცელდა. საბჭოთა მთავრობა დუმდა.ბევრი ადამიანი დაავადდა და მათ შორის რადიაციულმა ღრუბელმა საქართველოს ტერიტორიაზე შემოაღწია.
             ჩერნობილის ატომური სადგური

19 86 წლის ზაფხულში, ჟურნალ ''ნაშ სოვრემენნიკის'' მეხუთე ნომერში დაიბეჭდა ცნობილი და საქართველოშიც პოპულარული მწერლის ვიქტორ ასტაფიევის ''ციმორის შეჭრა საქართველოში'' დოკუმენტური მოთხოვნა,რომელიც სავსე იყო ტყუილ მართალით საქართველოს შესახებ.ქართველი ადამიანის ღირსება შემლახავი ტონით   მწერალი აკრიტიკებდა ქართველი კაცის ცხოვრების წესს.საქართველოში ამ ნაწარმოებს უარყოფითი რეაქცია მოჰყვა. ქართველი  მწერლების პროტესტს მოსკოვის მწერალთა კავშირის პლენუმზე რუსი მწერლების კიდევ უფრო ცინიკური გამოსვლები მოჰყვა.ქართველმა მწერლებმა დარბაზი დატოვეს.რუსმა მწერლებმა საბჭოთა კავშირის დაშლის გზა მონახეს.ეროვნებათა შორის ურთიერთობის გამწვავება.საქართველოში ანტისაბჭოთა ტენდეციები კიდევ უფრო გაძლიერდა.
 1987 წლის 11 დეკემბერს,ი ლია ჭავჭავაძის საიუბილეო დღეებში,შეიქმნა არაფორმალური გაერთიანება ''ილია ჭავჭავაძის ორგანიზაცია საქართველოში''ეს იყო პირველი ლეგალური საზოგადოება  საქართველოში. შექმნის ინიციატორები იყვნენ გიორგი ჭანტურია გურამ მამულია და სხვა პატრიოტები.ლიდერები  გახდნენ:ზურაბ ჭავჭავაძე,თამარ ჩხეიძე,კ. კახაძე,ვ.ვაშაკაძე,მ.ქურდიანი და სხვები.
 საქართველოში შეიქმნა საზოგადოება''მემორიალი'' (თენგიზ ბუჩაძე) რომელიც ი ღწვოდა საბჭოთა წლებში რეპრესირებული მოქმედებების პოლიტიკური რეაბილიტაციისათვის,მათი ოჯახების სოციალური დაცვის საკითხების მოსაგვარებლად.აღდგა საქართველოს ერობნულ-დემოკრატიული პარტია.დისიდენტმა ირაკლი  წერეთელმა შექმნა ეროვნული დამოკიდებულების პარტია.მასობრივად იქმნებოდა მრავალი ორგანიზაცია და პარტია.საბჭოთა კავშირი ცდილობდა შეენარჩუნებნა ერთიანობა და სცადა კონსტიტუციიდან ამოეღო ის პუნქტი,რაც რეპუბლიკას კავშირიდან თავისუფლად გასვლის შესაძლებლობა ეძლეოდა.
 ამ ყველაფერს საქართველოში უკმაყოფილება მოჰყვა და საპროტესტო მოძრაობა დაიწყო.1988 წლის 12 ნოემბერს არაფორმალების მიერ თბილისში მოეწყო არნახული აქცია,რომელშიც 100 ათასი კაცი მონაწილეობდა.მომიტინგეები ითხოვდნენ საკონსტუციო ცვლილებების დაუშვებლობას,რასაც ნაწილობრივ დადებითი შედეგი მ ოჰყვა და 19 ნოემბერს საქართველოს უზენაესი საბჭოს სესიამ გაითვალისწინა არაფორმალთა კანონიერი მოთხოვნები,მაგრამ ეს ყველაფერი ხალხის დასაწყნარებლად კეთდებოდა.ახალგაზრედბს არ ჰქონდათ იმედი,რომ რუსეთი მათ მოთხოვნებს შეასრულებდა და აქციები გაგრძელდა.25 ნოემბერს მოქალაქე გაბრიელ ისაკაძემ მთავრობ ის სასახლის თავზე  მოფრიალე წითელი დროშა ჩამოხსნა.

ნოემბრის აქცია გრანდიოზული იყო აქციის ორგანიზატორები იყვნენ გიორგი ჭანტური,ირაკლი წერეთელი და ეროვნული  მოძრაობის სხვა ლიდერები. მიტინგებზე საპროტესტო აქციებში აქტიურად მონაწილეობდნენ ზვიად გამსახურდია,მერაბი კოსტავა.თანდათან იკვეთებოდა ზვიად გამსახურდიას ავტორიტეტი.აშკარა იყო,რომ საზოგადოებამ მას წარსულში დაშვებული შეცდომა სამარცხვინო მონანიება აპატია.მთავრობი სასახლესთან მიტინგი არ იშლებოდა.

1989 წლის 9 აპრილი: 

1989 წლის 9 აპრილს დილიდან ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქის ჯარის ნაწილები და მოსკოვიდან ჩამოსული შინაგანი ძალების სპეცდანიშნულების 420 ჯარისკაცი გენერალ ეფიმოვის მეთაურობით,სულ 1900 ჯარისკაცი ჩამოვიდა.მიტინგის დაშლას მეთაურობდა გენერალი იგორ როდიონოვი.1989 წლის 9 არპილს,დილის 4 საათზე, მომიტინგეებს ყველას მხრიდან შემოარტყეს ალყა.ისინი შეიარაღებულნი იყვნენ ხელკეტებით,ალესილი ნიჩბებით და მომწამვლელი გაზით.რამდენიმე ასეული ჯარისკაცი იერიშით შეიჭრა მთავრობის სახლის წინ მოედანზე და დაუწყო დარბევა მომიტინგეებს,მოშიმშილე ახალგაზრდებს,რომელთა უმრავლესობას ქალები წარმოადგენდნენ.რამდენიმე წუთში მოიერიშეებმა მოედანი გაწმინდეს.მოედანზე დარჩა 19 მოკლულის გვამი,აქედან 16 ქალის. არაერთმა გაქცევით უშველა თავს. 2000-ზე მეტი ადამიანი გაზით მოიწამლა.9 აპრილის სისხლიანმა ტრაგედიამ მთელ მსოფლიოს დაანახა საბჭოთა “ბოროტების იმპერიის” ნამდვილი სახე.თბილისის დარბევა მათი პირველი ცდა იყო,შემდგომში ანალოგიური დარბევები საბჭოთა სპეცრაზმებმა განახორციელეს ბაქოში,ვილნიუსსა და რიგაში.მოსკოვში საბჭოების II ყრილობის დელეგატების უმრავლესობამ ოვაციებით დააჯილდოვა დამნაშავე გენერალი როდიონოვი.
9 აპრილის ტრაგედიის შემდეგ საქართველოში კომენდანტის საათი გამოცხადდა…

რუსეთის ძალები რუსთაველზე

კომუნისტური მმართველობის დასასრული საქართველში
საქართველოს კომუნისტური ხელისუფლება შექმნილი მდგომარეობიდან გამოსვლის გზას უზენაესი საბჭოს არჩევნებში ხედავდა.არჩევნები 1990 წლის 25 მარტს დაინშნა.1989 წლის 13 ოქტომბერს საავტომობილო კატასტროფაში მოყვნენ ეროვნული მოძრაობის თვალსაჩინო წარმომადგენლები:მერაბ კოსტავა თამარ ჩხეიძე და ზურაბ ჭავჭავაძე.მერაბ კოსტავა მეორე დღეს გარდაიცვალა,ზურაბ ჭავჭავაძე უფრო მოგვიანებით,თამარ ჩხეიძე სერიოზულად დაშავდა.არჩევნების მომზადების პერიოდში კიდევ უფრო ძლიერდებოდა სეპარატისტული მოძრაობა შიდა ქართლის ოსი ეროვნების მოსახლეობაში.რუსი რეაქციონერებისგან წაქეზებული  ''ადამონ ნიხასის'' ექსტრემისტი ხელმძღვანელები,აძლიერებდნენ ანტიქართულ აგიტაციას და მოითხოვდნენ ოლქის რესპუბლიკად გადრაქმნას.მათ მხარს აშკარად უჭერდა საკავშირო პრესა და ტელევიზია,რომელიც ოსებს დაჩაგრულ მხარედ აცხადებდა.
საქართველოში კარგად ხედავდნენ,რომ სასურველი თავისუფლება ახლოვდებოდა.საქართველოს კომუნისტური ხელისუფლება აშკარად გრძნობდა,რომ ძალაუფლებას კარგავდა და ცდილობდა გარკვეული დათმობითი ნაბიჯები გადაედგა.მნიშვნელოვანია,რომ ხელისუფლების დავალებით,ქართველი ისტორიკოსების ერთმა ჯგუფმა შეისწავლეს და დაასაბუთეს რუსეთის მხრიდან 1921 წლის თებერვალში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ანექსიის აქტი.ამის საფუძველზე 9მარტს საქართველოს უმაღლესი საბჭოს სესიამ მიიღო დადგენილება ''საქართველოს სახელმწიფო სუვერენიტეტის შესახებ''სადაც საბჭოთა რუსეთის შემოჭრა გამოცხადდა ანექსიად.
მაგრამ რადიკალური ეროვნულ-განმათავისუფლებელ მოძრაობას საქართველოს ფაქტობრივი ხელისუფლების აღარ სჯეროდა.1990 წლის 13-15 მარტს გაიმართა ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის კონფერეცია,რომელიც მიიღო  გადაწყვეტილება.1 საქართველოს უნდა განსაზღვროდა ოკუ პირებული ქვეყნის სტატუსი.2 1990 წლის 25 მარტს არჩევნებისათვის უნდა გამოეცხადებინათ ბოიკოტი.3 პარტიულ საწყისზე შეიქმნებოდა ეროვნული ფორუმი.4 ყოველგვარ უცხო შეიარაღებულ ძალას უნდა დაეტოვებინა საქართველოს ტერიტორია  და ა.შ
 ეროვნული ძალების კონსოლიდაცია  ვერ მოხერხდა:ბრძოლის  ფორმებისა და მეთოდების შერჩევის,პიროვნული მოსაზრებებისა და ამბიციებისა, სხვადასხვა,ჯერაც უცნობი მიზეზების გამო,აშკარა ხდებოდა უთანხომება, რამაც საბოლოო განხეთქილება გამოიწვია.აპრილის მიწურულს ფორუმი დატოვეს:საქართველოს ჰელნისკის კავშირმა და ილია მართლის საზოგადოებამ.1990 წლის 7 მაისს ფორუმიდან გასულმა ძალებმა შექმნეს ''მრგვალი მაგიდის'' ორგანიზაცია.მათ გადაწყვიტეს მონაწილეობა მიეღოთ 28 ოქტომბერს დანიშნულ უმაღლესი საბჭოს არჩევნებში.რითაც ძლიერ გააკვირვეს,ყოფილი მეგობრები რომლებიც საბჭოთა  რუსული კოლონიალიზნის სიმბოლოდ თვლიდნენ.
რესპუბლიკაში შექმნილი კრიზისის ვითარების გამო,იმის შიშით,რომ მოახლოებულ არჩევნებში კომუნისტები სასტიკად დამარცხდებოდნენ,მთავრობამ არჩევნები 28 ოქტომბერს გადაიტანა.
საქართველოს ოფიციალური ხელისუფლების ამ დემარშს ეროვნულმა მოძრაობამ ეროვნული ყრილობის მოწვევით უპასუხა.23 მაის ეროვნული ყრილობა საზეიმოდ გაიხსნა.მას 80 პოლირიკური პარიის წარმომადგენელმა და 6020 დელეგატი ესწრებოდა.ყრილობამ მიიღო რეზოლუცია ''საქართველოს ეროვნული კონგრესის'' შესახებ.მისი არჩევნები დაინიშნა 1990 წლის 30 სექმტებერს.ეროვნული კონგრესი გაჭიანურდა მასში არ მონაწილეობდა ' 'მრგვალი მაგიდა''სიძნელეების  მიუხედავად ეროვნული კონგრესი მაინც აირჩიეს.
 პარარელურად მიმდინარეობდა მზადება 28 ოქტომბრის არჩევნებისთვის.საარჩევნო სიაში შეიტანეს 3444002 ამომრჩეველი.არჩევნებში კენჭს იყრიდა 14 პარტია და საზოგადოებრივი ორგანიზაცია:ბლოკი,მრგვალი მაგიდა,თავისუფალი საქართველო,საქართველოს კომუნისტური პარტია,საქართველოს სოციალ დემოკრატიული პარტია,ბლოკი თანხმობა,საქართველოს საქალხო პარტია და  ა.შ...
28 ოქტომბერის არჩევნებში გაიმარჯვა პოლიტიკურმა გაერთიანებამ მრგვალი მაგიდა - თავისუფალი საქართველო.მან უზენაეს საბჭოში  მიიღო 155 ადგილი კომუნისტურმა პარტიამ - 64 სახალხო ფრონტმა 12,რუსთაველის საზოგადოებამ 1,დემოკრატიულმა საქართველომ 4,ბლოკმა თავისუფლება და დემოკრატიული აღორძინება 1 ადგილი.უზენაეს საბჭოში 9 დამოუკიდებელი დეპუტატი  გავიდა. უზენაესი საბჭოს პირველი სესია 1990 წლის 14 ნოემბერს,თბილისში  გაიხსნა,სესიამ მიიღო საქართველოს უზენაესაი საბჭოს მიმართვები: ''მსოფლიოს ხალხებს ''სრულიად საქართველოს'' ევროპის უშიშროეიბისა და და თანამშრომლობის თათბირის მონაწილე ქვეყნების სახელმწიფოთა და მთავრობათა მეთაურების პარიზის კონფერენციას.ამ მიმართვებში საქართველოს უზენაესი საკანომდებლო ორგანომ მსოფლიო თანამეგობრობას ქართველ ხალხს აუწყებდა,რომ საქართველომ მოიპოვა შესაძლებლობა აერჩია ის  გზა,რომელიც იგი ევროპის ხალხების ოჯახში უნდა დააბრუნოს.
 სესუაზე უზენაესი საბჭოს თავჯდომარედ ზვიად გამსახურდია აირჩიეს.მი ნისტრთა საბჭოს თავჯდომარედ თენგის სიგუა გახდა.საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ  რესპუბლიკას სახლი შეეცვალა და ''საქართველოს რესპუბლიკა''ეწოდა.აღდგა სახელმწიფო სიმბოლიკა - გერბი (შვიდქიმიანი  ვარსკვლავი თეთრი გიორგის  გამოსახულებით) დროშა - სამფეროვანი  გახდა (ზედა ნაწილი თეთრი და შავი ზოლი შინდისფერ ფონზე) და ჰიმნი (კოსტანტინე ფოცხვერაშვილის ''დიდება'') საქართველოში დაემხო კომუნისტური ხელისუფლება
 დაიწყო ახალი ეტაპი აწ დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიისა...